Tìm hiểu về tiêu chảy ở trẻ em và những biện pháp hữu hiệu để xử lý tình trạng này nhanh chóng.
 |
Bài viết này được chia sẻ kiến thức chuyên môn bởi |
|
 PGS.TS. Nguyễn Tiến Dũng |
Tiêu chảy là tình trạng đi ngoài phân lỏng bất thường từ 3 lần trở lên trong 24 giờ. Điều quan trọng là xác định tính chất phân, nếu chỉ đi ngoài nhiều lần mà phân bình thường thì không phải là tiêu chảy. Những trẻ bị mẹ hoàn toàn thường có phân mềm, vàng và sền sệt, không phải là tiêu chảy.
Đặt tiêu chảy là thời gian kể từ ngày đầu tiên bị tiêu chảy cho đến ngày mà sau đó hai ngày phân trở lại bình thường. Nếu sau hai ngày trẻ tiêu chảy lại là trẻ bắt đầu một đợt tiêu chảy mới.
Tiêu chảy cấp là thời gian mắc tiêu chảy dưới 14 ngày. Tiêu chảy kéo dài là thời gian mắc tiêu chảy kéo dài từ 14 ngày hoặc hơn.
Ở tuyền y tế có màu trong phần, có hoặc không có nhẹ được gọi là lẫn. Một trẻ có thể vừa bị tiêu chảy phần nước và vừa bị lẫn.
Phụ huynh không nên thờ ơ với con trẻ, bởi tiêu chảy là bệnh rất hay gặp ở trẻ và là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong cho trẻ em.
Trẻ bị tiêu chảy có rất nhiều nguyên nhân khác nhau, song phần lớn là do trẻ nhiễm virus, nhiễm khuẩn, nhiễm ký sinh trùng, sử dụng thuốc kháng sinh (diệt cả loại vi khuẩn có lợi trong ruột), dị ứng thức ăn…
Do nhiễm khuẩn:
thường lây nhiễm bởi thực phẩm, nước uống, vật dụng thực phẩm, tay bẩn.
– Nhiễm virus: Rotavirus: 40% các trường hợp.
– Nhiễm vi khuẩn: Coli gây bệnh, lỵ trực trùng (Shigella), tả……
– Nhiễm ký sinh trùng, nấm candida, trùng roi, amip, giun.
Các nguyên nhân khác:
– Do sai lầm về chế độ ăn
+ Trẻ ăn sữa công thức: Pha sữa không đúng công thức, không dung nạp đường lactose, mẫn cảm với chất đạm của sữa công thức…
+ Thành phần thức ăn không cẩn thận.
– Do sử dụng kháng sinh:
sử dụng kháng sinh không đúng chỉ định, kéo dài ở trẻ có thể gây tiêu chảy. Một số thuốc kháng sinh như thuốc amoxicillin, penicillin, erythromycin, cephalosporin thường có tác dụng phụ gây tiêu chảy.
– Do mắc một số bệnh:
sốt, viêm tai giữa, suy dinh dưỡng, thiếu men tiêu hóa, suy giảm miễn dịch mắc phải.
Trẻ tiêu chảy phần lớn là do trẻ nhiễm virus, nhiễm khuẩn. (Ảnh minh họa)
+ Gây mất nước và điện giải có thể dẫn đến tử vong
+ Thiếu dinh dưỡng: do ăn kiêng, trẻ chậm ăn, các chất dinh dưỡng mất đi theo phần, số ít hấp thu được dùng để hồi phục thể chất.
Do vậy, 2 nguyên tắc cơ bản trong điều trị tiêu chảy là:
+ Đề phòng mất nước
+ Cho ăn đầy đủ
Những biểu hiện khác lạ làm trẻ dễ mắc phải bệnh tiêu chảy như:
Triệu chứng tiêu hóa
– Tiêu chảy: Phân lỏng nhiều nước, phần có thể có nhầy, nếu bị lẫn phần có màu mới.
– Nôn: Nếu do Rota virus hoặc tả cầu thường nôn rất nhiều.
– Biếng ăn: Trẻ tự chối không muốn ăn các thực ăn thông thường.
Triệu chứng mất nước
– Toàn trạng: trẻ có thể tỉnh táo, nặng hơn trẻ vẫn kích thích hoặc li bì khó đánh thức.
+ Trẻ có dấu hiệu vật vã kích thích là trẻ thường xuyên quấy khóc.
+ Trẻ li bì khó đánh thức là trẻ không thể thức dậy khi được gọi hay đánh thức.
– Mất nước: với trẻ từ 2 tháng tuổi trở lên cần đánh giá xem trẻ uống nước bình thường, khát uống hảo hạng hay không uống được uống kém.
+ Trẻ uống hảo hạng khát là trẻ có biểu hiện với tay hay cử động về phía cốc nước hoặc khô khi không được cho uống nước.
+ Trẻ không thể uống được hoặc kém là trẻ không thể uống hoặc nuốt khi cho trẻ uống nước, nhưng trẻ này thường trong tình trạng nặng, có biểu hiện nước mắt hoặc li bì khó đánh thức.
– Nếp vào da: khi véo da bẩn thấy nếp vào da bẩn của trẻ có thể mất ngay, mất trắng hoặc mất rất chậm.
+ Nếp vào da bẩn là khi thả tay ra không thấy thấy nếp da bẩn của trẻ.
+ Nếp vào da mất rất chậm là khi thả tay ra vẫn thấy nếp vào da bẩn của trẻ và nếp vào da mất ngay khi thả tay ra trong 2 giây.
+ Nếp vào da mất rất chậm là khi thả tay ra vẫn thấy thấy rỗng
Các triệu chứng khác: Trẻ bị tiêu chảy có thể có biểu hiện của các bệnh khác như: suy dinh dưỡng, sốt, ho, chảy nước tai…
Bệnh quán mỏng trẻ em dưới ba tuổi mắc từ một đến ba đợt tiêu chảy trong một năm. Vậy, cách phòng ngừa và trị bệnh tiêu chảy ở trẻ em như thế nào?
Nuôi con bằng sữa mẹ là một giải pháp ngăn ngừa tốt. (Ảnh minh họa)
Một vài giải pháp phòng ngừa cha mẹ có thể làm để ngăn ngừa bệnh đối với con mình.
– Cải thiện nuôi dưỡng: nuôi con bằng sữa mẹ, cho trẻ ăn bổ sung đầy đủ theo lứa tuổi.
– Sử dụng nước sạch.
– Rửa tay sạch trước khi chế biến thức ăn, trước khi cho trẻ ăn và sau khi đi tiêu.
– Xử dụng hạt xí hợp vệ sinh, xử lý phân, nước thải và rác đảm bảo vệ sinh môi trường tránh dịch tiêu chảy.
– Thực hiện tiêm chủng đủ, đúng lịch, đặc biệt là tiêm phòng sởi, Rotavirus.
Trên thực tế, nhiều bà mẹ khi thấy con bị tiêu chảy nhưng loay hoay không biết cần làm gì, chuyên gia chỉ rõ 3 việc bà mẹ nào cũng cần phải thực hiện, đó là:
– Cho trẻ bú thường xuyên và mỗi bữa bú cho trẻ bú lâu hơn.
– Nếu trẻ được bú mẹ hoàn toàn cho trẻ uống thêm ORS hoặc nước đun sôi để nguội.
– Nếu trẻ không được bú mẹ hoàn toàn cho trẻ uống thêm các loại nước sau: Dung dịch ORS, nước canh, nước cháo, nước quãng, nước đun sôi để nguội.
