Nuôi dạy con cái là một trong những nhiệm vụ khó khăn và đầy thách thức nhất mà bất kỳ bậc phụ huynh nào cũng phải đối mặt.
Nuôi dạy con cái là một trong những nhiệm vụ khó khăn và đầy thách thức nhất mà bất kỳ ai cũng phải đối mặt. Ai cũng muốn làm điều tốt nhất cho con mình, nhưng không phải lúc nào cũng dễ dàng tránh khỏi những sai lầm.
Những sai lầm này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý, nhân cách và khả năng hòa nhập xã hội của trẻ.
Kỹ vòng quá cao ở trẻ
Hiện nay, nhiều bậc mẹ đặt kỳ vọng cao vào con, nên thường lên kế hoạch cho mọi việc, từ khi con chào đời, đi học mầm non, tiểu học, trung học cơ sở và cấp 3, cho đến khi vào đại học, đi làm, lập gia đình, mua nhà… Hầu như bậc mẹ đều cố gắng rất nhiều can thiệp vào từng giai đoạn phát triển. Điều này đôi khi dẫn đến sự thiếu tự do cho trẻ trong việc khám phá và phát triển bản thân theo cách riêng.
Trong khoảng thời gian này, có đủ loại lo lắng, so sánh, lựa chọn, hy vọng, chán nản và thất vọng. Bậc mẹ thường phải đối mặt với áp lực từ xã hội, bạn bè và cả những kỳ vọng từ chính bản thân mình.
Kỹ vòng quá cao ở trẻ.
Sự mệt mỏi này không chỉ đến từ việc lên kế hoạch cho tương lai, mà còn từ việc cảm thấy mình phải trở thành một người bố, người mẹ hoàn hảo trong mắt người khác. Sự đè nén mệt mỏi như vậy là do bậc mẹ đặt kỳ vọng quá cao vào con, trong đó có kỳ vọng vào sự phát triển của bản thân và kỳ vọng vào con bạo đáp ứng mong đợi của mình.
Với những kỳ vòng cao như vậy, trẻ thường có cảm giác áp lực phải đạt được những tiêu chuẩn đã đặt ra, dẫn đến tình trạng lo âu và mất tự tin.
Nhưng tại sao bậc mẹ lại đặt kỳ vọng cao vào con cái mình? Thật tuyệt vời khi trẻ trở thành một người trưởng thành tự lập, tự tin và hạnh phúc phải không? Tuy nhiên, sự thật là không phải tất cả trẻ đều có cùng một con đường phát triển, việc áp đặt một khuôn mẫu nhất định có thể hạn chế khả năng khám phá và phát triển.
Ngoài bậc mẹ còn có nhiều người khác tham gia nuôi dạy
Ngoài bậc mẹ, còn có nhiều người khác tham gia vào quá trình nuôi dạy trẻ, như ông bà, chú bác, và những người thân khác trong gia đình. Sự đa dạng trong môi trường nuôi dạy có thể mang lại nhiều lợi ích, nhưng nếu không được quản lý tốt, cùng với những văn đệ phục tạp.
Khi có quá nhiều người tham gia vào việc nuôi dạy, dễ xảy ra tình trạng mâu thuẫn về phương pháp giáo dục. Mỗi người có thể có cách tiếp cận và quan điểm khác nhau về việc dạy dỗ, dẫn đến sự lẫn lộn cho trẻ.
Trẻ có thể cảm thấy bối rối khi nhận được những thông điệp trái ngược nhau từ những người mà mình yêu quý và tin tưởng. Điều này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý, khiến trẻ không biết nên tin vào ai và phải làm theo cách nào.
Bạn cần nhớ, việc có quá nhiều người tham gia vào việc nuôi dạy trẻ cũng có thể dẫn đến sự thiếu nhất quán trong việc thiết lập quy tắc và giới hạn. Nếu bậc mẹ có một quy tắc như ông bà lại có cách xử lý khác, trẻ có thể cảm thấy không có sự nhất quán trong môi trường sống của mình. Sự nhất quán trong giáo dục là rất quan trọng, vì giúp trẻ hiểu được những giới hạn và quy tắc cần tuân thủ.
Ngoài bậc mẹ còn có nhiều người khác tham gia nuôi dạy.
So sánh quá nhiều
So sánh con cái với người khác là một hành động thường thấy trong nhiều gia đình. Bậc mẹ thường có xu hướng đặt con mình bên cạnh những đứa trẻ khác để đánh giá thành tích học tập, năng lực thể thao hay các kỹ năng xã hội. Mặc dù ý định có thể là tốt, nhưng việc này thường mang lại nhiều tác động tiêu cực đến sự phát triển tâm lý và nhân cách của trẻ.
Khi trẻ bị so sánh với bạn bè hoặc anh chị em, trẻ thường cảm thấy áp lực phải đạt được những tiêu chuẩn mà người khác đặt ra. Áp lực này có thể dẫn đến cảm giác lo âu, tự ti và thiếu tự tin. Trẻ có thể bắt đầu nghi ngờ khả năng của mình và cảm thấy không đủ tốt.
Việc so sánh cũng có thể tạo ra một môi trường cạnh tranh không lành mạnh. Thay vì khuyến khích trẻ phát triển toàn diện, trẻ sẽ chỉ tập trung vào việc chạy theo thành công của người khác, mà quên đi việc phát triển bản thân. Sự cạnh tranh này không giúp ích gì mà chỉ tạo ra áp lực không cần thiết.
Can thiệp quá nhiều vào cuộc sống của con
Bậc mẹ thường muốn làm những điều tốt nhất cho con, nhưng lại thường can thiệp quá nhiều vào cuộc sống, dẫn đến việc trẻ không thể tự lập từ khi còn nhỏ cho đến khi trưởng thành.
Khi trẻ đến tuổi trưởng thành, sẽ giúp tách biệt khó khăn, khi giáo viên giao nhiệm vụ, bậc mẹ thường lao vào giúp đỡ trước khi trẻ biết phải làm gì.
Giúp trẻ hoàn thành mọi công việc có thể mang lại cảm giác an toàn tạm thời, nhưng điều này cũng ngăn cản trẻ phát triển kỹ năng tư duy và khả năng giải quyết vấn đề của bản thân. Cha mẹ cần nhận ra rằng trẻ cần có không gian để thể hiện bản thân và xây dựng nền tảng cho sự phát triển cá nhân.
Các bậc phụ huynh thường bị cuốn vào cuộc đua mua sắm, từ việc đầu tư dinh dưỡng, quần áo thời trang đến các khóa học đắt tiền, với hy vọng rằng những khoản đầu tư này sẽ giúp con có một tương lai tỏa sáng. Tuy nhiên, việc này thường dẫn đến tình trạng căng thẳng tài chính, khiến bậc mẹ cảm thấy mệt mỏi và áp lực.
Để giảm bớt áp lực tài chính, bậc mẹ cần có kế hoạch chi tiêu hợp lý và thực tế hơn. Thay vì tập trung vào việc mua sắm những thứ xa xỉ, hãy ưu tiên cho những nhu cầu thiết yếu và những trải nghiệm có giá trị, như thời gian dành cho nhau.
Việc tạo ra những kỷ niệm đẹp bên nhau, chẳng hạn như đi dạo công viên hay cùng nhau nấu ăn, có thể mang lại hạnh phúc mà không cần phải tiêu tốn nhiều tiền bạc.
