Bài viết khám phá hành trình và cảm xúc của PGS.TS Lê Hoàng trong công việc hỗ trợ sinh sản tại Việt Nam và những thay đổi trong ngành IVF.
Một ngày đầu thu, TTND.PGS.TS Lê Hoàng dừng lại giữa những bộn bề công việc để dành chút thời gian sẻ chia về một nghề nghiệp giàu cảm xúc.
Một cặp vợ chồng người Nhật đã bay trở lại Việt Nam tìm đến bác sĩ Lê Hoàng để cảm nhận đầy bất ngờ. Lúc khác đang đi công tác, lại có ai đó bỗng bẽ bàng gợi lại một hình ảnh lung linh mà nổi rần rần sau 15 năm, có lẽ mới dám cất tiếng nói trong các cuộc thảo luận gần đây… biết để đâu. “
Nhờ có họ mà tôi theo đuổi lý tưởng một cách say mê và hạnh phúc
”, PGS Lê Hoàng nói.
Nhiều bệnh nhân nổi cuộc đời sau khi gặp bác sĩ Lê Hoàng, nhưng vị bác sĩ đáng kính mỉm cười như vẫn còn ghi lại cảm xúc ấm…
IVF Việt Nam đi sau 20 năm nhưng đã bắt kịp thế giới
Cách đây 20-30 năm, tỷ lệ vô sinh là 6% dân số. 10 năm trước, con số này đã tăng lên 8%. Hiện tại, tình trạng vô sinh có xu hướng gia tăng và trở thành một “ngành hot”. Việt Nam hiện có hơn 1 triệu cặp vợ chồng vô sinh. Điều trị vô sinh hiếm muộn trở thành một “ngành hot”.
Năm 1998, bác sĩ Lê Hoàng là lựa chọn thầy bác sĩ đầu tiên ra nước ngoài học về thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Thời điểm đó Việt Nam chưa có tên trên “bảng đồ IVF”, thế giới chưa biết đến Việt Nam về thụ tinh trong ống nghiệm. Tuy nhiên, hiện tại IVF ở Việt Nam lại là một trong những ngành phát triển nhanh, bắt kịp thế giới và là niềm tự hào của đội ngũ bác sĩ Hỗ trợ sinh sản.
Đến bây giờ, IVF thế giới có công nghệ ghĩ Việt Nam cũng hồi tụ đầy, ví dụ phân tích gen, phương pháp kỹ thuật chữa bệnh khó như thất bại làm tổ liên tiếp, đánh giá phải bằng trị liệu nhân tạo, đông tinh ít, micro-TESE… Nhiều trường hợp Việt kiểu, người nước ngoài tới Việt Nam để điều trị vô sinh hiếm muộn vì chi phí rẻ, tỷ lệ thành công cao.
Ở Việt Nam, giá nhân công rẻ nên chi phí càng rẻ hơn nhiều so với các nước tiên tiến. Chi phí làm IVF ở Mỹ tốn khoảng 30-40 ngàn USD (730 triệu – gần 1 tỷ đồng), còn ở Việt Nam chỉ có 5 ngàn USD (khoảng 120 triệu đồng). Chính vì vậy, hiện có nhiều bệnh nhân Hà Lan, Séc, các quốc gia Đông Âu như Nga, Mỹ, Nhật, Australia, New Zealand… về Việt Nam điều trị.
Mục đích điều trị vô sinh phải có tâm nhãn sản khoa
PGS Lê Hoàng nhấn mạnh điều trị vô sinh phải có tâm nhãn sản khoa. Ông nói: “
Bác sĩ chữa vô sinh hiếm muộn không phải chỉ giúp người bệnh có thai là xong, phần còn lại để bác sĩ Sản chịu trách nhiệm
”.
Vô sinh từ những yếu tố nào? Phác đồ nào để có được phôi chất lượng? Nguyên nhân nào khiến chuyển phôi thất bại? Có thai rồi thì cần làm thế nào để mang thai an toàn? Đa thai gây nguy cơ tiên sản giật, nhau tiền đạo, đái tháo đường thai kỳ… nhưng thể nào? Cần phải hiểu để tư vấn bệnh nhân cho đúng và toàn diện.
PGS Lê Hoàng nói:
“Điều trị vô sinh hiếm muộn cần đảm bảo điều trị đúng mực, tỷ lệ thành công cao nhưng không gây biến chứng, như cách thể giới gọi là “làm một lần đủ cho tất cả”
. Nghĩa là luôn phải có chiến lược và cách tính toán an toàn.
Có nhiều người đến khám hiếm muộn mang tâm lý nóng vội, muốn bác sĩ ngay lập tức cung cấp thuốc hay có “chỉ định mạnh”. Trong khi đó, điều trị vô sinh tiên tiến là người bệnh phải có được trải nghiệm nhẹ nhàng như những hiệu quả cao nhất.
Dùng nhiều thuốc không phải là giải pháp, mà phải là dùng đúng, dùng đủ. Xu hướng thế giới đang “làm nhẹ” cho bệnh nhân, giảm thiểu thuốc để đảm bảo an toàn, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh, giúp họ có sức khỏe để nuôi dưỡng con sau này.
Chữa vô sinh hiếm muộn có nhiều phương pháp, IVF phải được coi là giải pháp cuối cùng sau khi các phương pháp khác thất bại.
Trong cuộc đời làm bác sĩ IVF ông gặp không ít trường hợp bệnh nhân do khát vọng làm mẹ quá lớn mà họ bất chấp cả tính mạng mà dùng đang bị u tuyến thương thân, ung thư tử cung, ung thư vú… vẫn mong muốn được làm hỗ trợ sinh sản ngay lập tức.
Ông kể: “
Có bệnh nhân ung thư vú nặng nề đến cổ, dù tôi giải thích nhưng người bệnh vẫn không nghe. Mẫu tử là điều thiêng liêng, nhưng tôi cho rằng làm mẹ trong trường hợp phải hy sinh mạng sống là việc không nên làm. Điều đó không tốt cho cả người mẹ và đứa trẻ. Chính vì vậy, tôi tư vấn người bệnh trừ noãn trước và yêu cầu phải chữa ung thư để đảm bảo việc làm mẹ của họ được an toàn
.”
Bác sĩ Hoàng cũng kể trường hợp một bệnh nhân 37 tuổi, hiếm muộn 8 năm, thụ tinh ống nghiệm chuyển 2 phôi đầu cả hai. Bác sĩ khuyên giữ một thai nhưng chị nhất định giữ tất cả. Tuần thứ 16, thai phụ ra huyết âm đạo, huyết áp tụt nhanh, tình trạng nguy cấp vì mất nhiều máu. Gia đình phải lựa chọn chấm dứt thai kỳ để cầm máu, bảo tồn tử cung và tính mạng cho người mẹ. Ông nói với bệnh nhân và đứa nghệnh của mình: “
Có một đứa con khỏe mạnh nằm về nhà, còn hơn nhiều thai trong bụng
.”
Nhiều chị em truyền miệng, rồi mách nhau mua thuốc nguồn gốc không uy tín để điều trị vô sinh, dẫn đến tiền mất, tật mang.
Người bệnh cần kiên trì theo bác sĩ, chỉ không phải ai nói gì, mách gì cũng nghe. Có người nghe kinh nghiệp truyền miệng mà đặt que trong tử cung để thông, kết quả tử cung bị nhiễm khuẩn phải cắt bỏ và vĩnh viễn mất đi khả năng làm mẹ.
Có người lại cắt lỗ riêng để cải thiện độ dày niêm mạc khi hiệu quả chưa được kiểm chứng. Có người lại cắt lọc ống dẫn đến nhiều đợt gây tiêu chuẩn và nguy cơ ảnh hưởng chất lượng
Tìm hiểu trên không gian mạng là cần thiết nhưng phải biết chọn lọc. Bác sĩ Lê Hoàng nói: “
Người có chuyên môn là bác sĩ, họ chỉu trách nhiệm với đơn thuốc, với phác đồ điều trị cho bệnh nhân; cứ dẫm mạng thì không
.”
Tỷ lệ kết hôn muốn khiến việc điều trị vô sinh khó khăn hơn
Một nữ tiến sỹ cấp bậc trưởng phòng đi khám vô sinh và tâm sự với bác sĩ Lê Hoàng thế này: “Em cờ gắng học xong tiền sĩ rồi lo cuộc sống riêng giỏi đến lúc định sinh con thì đã 43 mà khó khăn quá. Em giữ sẵn sàng đồi để vỉ định sinh con”.
Nhiều phụ nữ đến tuổi mãn kinh tìm tìm tàm trung làm thụ tinh trong ống nghiệm thì đã quá muộn để có con chỉ bởi. Họ chỉ còn cách xin noãn, nhưng gia đình lại không muốn vì không cúng huyết thống.
Dù ở Trung tâm của PGS Lê Hoàng đã điều trị thành công cho người mẹ 53 tuổi. Nhưng thực tế, phụ nữ lớn tuổi thường trừ buồng trứng giảm, tỷ lệ đậu thai và giữ thai càng như việc sinh đẻ đều khó khăn.
Khi sự tự lập của người phụ nữ ngày càng lớn, họ muốn khẳng định đời định sinh con một mình. Tuổi xây dựng gia đình càng kèm theo nhiều nguy cơ bệnh lý, dự trữ buồng trứng suy giảm. Càng tự lập thì áp lực xã hội càng gia tăng và người phụ nữ nghén về chuyện có con muốn hẳn.
“
Quyết định lập gia đình và có con ở thời điểm nào là quyền của phụ nữ. Nhưng tuổi kết hôn tăng, tuổi sinh đẻ tăng gây bất lợi cho việc mang thai và sinh con. Vì vậy, dù là nam hay nữ vẫn cần hiểu về sức khỏe sinh sản để có kế hoạch sinh con khỏe mạnh và an toàn
”, bác sĩ Lê Hoàng chia sẻ.
Theo ông sức khỏe sinh sản hiểu đúng không chỉ là việc khám phụ khoa mà còn là khám sức khỏe tiền hôn nhân, thử máu, kiểm tra hệ thống nội tiết, và đương động, chế độ dinh dưỡng…
Người bệnh nếu phát hiện mình có gen bệnh như bệnh tan máu hay các loại bệnh về di truyền khác cần có hướng xử lý phù hợp. Nếu dự trữ buồng trứng thấp bệnh thường dẫn đến tinh trùng yếu… thì cần có kế hoạch trữ noãn, trữ tinh trùng, bảo tồn khả năng sinh sản, hoặc sinh con sớm.
Dù có nhiều vấn đề đau đầu, nhưng bác sĩ Lê Hoàng vẫn cho rằng nghề nghiệp đã cho ông niềm hạnh phúc chân thực khi mang những “em bé ống nghiệm” tới thế giới này. Nên cỡ cửa tre sẽ là những giọt nước mắt hạnh phúc của những người vô sinh hiếm muộn, đó là hình ảnh gia đình hạnh phúc đầy đủ nhất.
