Ngôi thai ngược là hiện tượng đáng lo ngại với các mẹ bầu, có thể ảnh hưởng đến quá trình sinh nở.
Ngôi thai ngược được khoa học chứng minh không phải là vấn đề cá biệt đối với phụ nữ mang thai, tuy nhiên, nó là một dạng bất thường của thai nhi, có thể ảnh hưởng đến quá trình sinh nở, thậm chí cần phải áp dụng biện pháp sinh mổ.
Ngôi thai ngược là gì?
Ngôi thai ngược (thai ngôi mông) là phần mông của thai nhi hướng xuống phía dưới cổ tử cung khi mẹ bầu “vượt cạn”, phần mông và chân của bé yếu sẽ ra trước, còn phần đầu ra sau. Mẹ bầu bị ngôi thai ngược có nguy cơ cao bị sa dậy rốn và các cản đường chuyển dạ có cường độ mạnh hơn, quá trình sinh nở kéo dài hơn.
15% thai không xoay đầu sau tuần thứ 28 của thai kỳ.
Về cơ bản, nguy cơ ngôi thai ngược liên quan đến tuổi thai của bé. Suốt thời gian mang thai, phần lớn thời gian bé sẽ hướng mông mạnh về phía tử cung của mẹ. Tới tuần 28, có 15% thai nhi vẫn ngồi ngược. Trong những tuần thai tiếp theo, phần đầu thai nhi bắt đầu quay đầu để quá trình “vượt cạn” của mẹ diễn ra suôn sẻ hơn. Đến tuần 36, chỉ có 6% ngôi thai ngược và đến tuần 40, con số này chỉ còn khoảng 3%.
Các dấu hiệu nhận biết ngôi thai ngược
Không có dấu hiệu đặc trưng nào giúp nhận biết chính xác ngôi thai ngược. Tuy nhiên, từ tuần 32 trở đi, khi bạn đặt tay lên vùng bụng sẽ cảm nhận được đầu là đầu và là mông của bé. Thông thường, đầu là khối tròn cứng, di chuyển qua lại; còn mông thì mềm và không di chuyển được. Ngoài ra, nếu bạn cảm thấy cúng và khó chịu ở phần dưới sườn thì nên tham vấn ý kiến của bác sĩ, vì rất có thể là do ngôi thai chưa thuận.
Nguyên nhân khiến ngôi thai ngược
Chưa có nguyên nhân cụ thể nào cho hiện tượng ngôi thai ngược. Các nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng, có thể là do sự kết hợp từ một số lý do giữa mẹ và bé.
Sinh non:
Quá trình chuyển dạ và sinh nở bắt đầu trước tuần thứ 35 của thai kỳ, trước khi thai nhi chưa kịp quay đầu xuống.
Thể tích nước ối bất thường (đa ối hoặc thiểu ối)
: Nước ối quá nhiều khiến thai nhi có nhiều không gian hạn chế bé có thể xoay chuyển ở bất kỳ vị trí nào vào những tuần cuối của thai kỳ. Ngược lại, nước ối ít có thể làm bé bị kẹt, không có không gian để quay đầu.
Song thai hoặc đa thai
: Không gian trong bụng mẹ phải chia sẻ cho hai hoặc nhiều hơn hai thai nhi khiến chúng bị hạn chế hoạt động, không đủ diện tích để “vùng vẫy” và quay thuận thai.
Mẹ mang song thai, các bé sẽ khó xoay về ngôi thuận. (Ảnh minh họa)
Tử cung, dạng con của mẹ có hình dạng bất thường
khiến bé không thể xoay đầu xuống dưới. Đặc số các mẹ có khung xương chậu hẹp, vị trí rau bám thấp, tử cung phát triển không đầy đủ, tử cung có vách ngăn hoặc tử cung hình đồng khi sinh con điều khó có ngôi thai thuận.
Các vấn đề như u xơ tử cung
hoặc phát triển u xơ tử cung trong tử cung. Nếu u xơ tử cung trong tử cung quá lớn, nó cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình xoay ngôi thai.
Mẹ từng mang thai nhiều lần:
Nếu mẹ đã từng sinh con từ 2 lần trở lên thì khả năng co giãn kém của tử cung sẽ không tạo được không gian thoải mái đủ cho quay thuận thai.
Dây rốn ngắn:
Dây rốn nối tử bé với bánh nhau quá ngắn hoặc bé bị dây rốn quấn cổ gây khó khăn cho việc quay đầu xuống dưới của bé.
Mẹ lớn tuổi, nghiện thuốc lá
hoặc làm dụng thuốc cũng là nguyên nhân khiến ngôi thai không thuận.
Các vấn đề về sức khỏe bẩm sinh
, bao gồm: bệnh tim, dị tật tiêu hóa, và các vấn đề về não, chẳng hạn như hội chứng Down, bệnh não, hoặc trẻ dị tật nào… cũng là một phần nguyên nhân khiến ngôi thai bị ngược.
Có thể xoay lại ngôi thai không?
Các mẹ có thể tập một vài động tác thể dục giúp giữ xoay ngôi thai.
Nằm theo tư thế đứng dốc, đầu thấp, mông cao
: Cách đơn giản nhất để thực hiện tư thế này là nằm trên một mặt phẳng và kê gối cao lên mông. Làm điều này 3 lần mỗi ngày, mỗi lần 10-15 phút, khi bụng không quá nặng cũng không quá no và vả vào lúc bé đang hoạt động. Có gắng thư giãn và hết thở sau khi tập, tránh căng cơ bụng. Thai nhi sẽ di chuyển đầu về hướng cao hơn nên sẽ tự động chuyển ngôi thai.
Mẹ có thể tập một vài động tác giữ xoay ngôi thai. (Ảnh minh họa)
Chống chân
: Mẹ bầu trong tư thế chống tay và chân trên sàn nhà bằng phẳng, sau đó hạ tay xuống thấp, chân vẫn chống để nâng mông lên cao. Động tác này cũng có tác dụng tương tự như động tác trên và mẹ nên thực hiện từ tuần thai 37.
Bởi lợi
: Để giúp bé xoay đầu đúng hướng, mẹ không nên để qua bởi lợi. Bởi lợi còn giúp mẹ bầu thả lỏng, thư giãn và giảm các triệu chứng đau đớn cả bắp trong thai kỳ. Về thể, mẹ bầu có thể bởi trong suốt thai kỳ hay bắt đầu từ tuần thai thứ 30.
Phương pháp nón-lạnh:
Đơn giản là mẹ bầu dùng khăn lạnh, nhẹ nhàng đắp lên vùng bụng rồi lại dùng khăn lạnh ẩm đắp lên. Nhiệt độ nón-lạnh đan xen phần nào kích thích bé di chuyển về vị trí ngôi thuận.
Mẹ bầu có thể sử dụng nhiệt để kích thích bé xoay đầu lại. (Ảnh minh họa)
Nghe nhạc
: Hãy để loa nghe nhạc ở phía dưới bụng và trôi chuyển hàng ngày với bé. Cách này giúp kích thích bé di chuyển gần hơn đến vị trí có âm thanh và cũng giúp thai nhi quay đầu.
Lưu ý:
Với những mẹ bầu bị chấn doãn có nguy cơ sinh non thì không nên tự áp dụng các biện pháp để xoay ngôi thai lại bình thường. Hãy theo mọi sự chỉ dẫn của bác sĩ để tránh rủi ro xấu nhất.
