Bài viết bàn về việc cha mẹ áp dụng kỷ luật và sự ảnh hưởng của nó đến trẻ, qua lời chia sẻ của MC Thảo Vân về việc thiết lập giới hạn cho con cái.
Theo thống kê, trên thế giới có khoảng 300 triệu trẻ em từ 2-4 tuổi thường xuyên bị cha mẹ áp dụng các hình thức kỷ luật về thể chất hoặc tâm lý. Còn ở Việt Nam, có 68,4% trẻ từ 1-14 tuổi phải chịu ít nhất một hình phạt về thể chất hoặc tinh thần từ các thành viên trong gia đình.
Bên cạnh đó, trên toàn cầu có 1,1 tỷ người chăm sóc trẻ cho rằng hình thức phạt vật lý là phương pháp cần thiết để giáo dục trẻ. Những con số này và rất nhiều tình huống khác trong các gia đình giáo dục trẻ xuất phát từ các hành vi kỷ luật thô bạo đã cho thấy bức tranh mà bố mẹ đang kỷ luật sai phương pháp và vô tình bạo hành đến con.
Chính bởi vậy, buổi tọa đàm “
Kỷ luật trẻ – Đâu là giới hạn?
” mới đây đã giúp các bậc phụ huynh giải đáp được những băn khoăn, bế tắc trong phương pháp giáo dục con.
Các diễn giả tại tọa đàm.
Những lúc tức giận nhất với con, tôi hiểu vì sao nhiều phụ huynh đi quá giới hạn dẫn đến bạo hành
Là một người mẹ đang có con trai ở độ tuổi mới lớn, mặc dù tham gia tọa đàm “
Kỷ luật trẻ – Đâu là giới hạn?
” với vai trò MC nhưng Thảo Vân cũng có những băn khoăn trong việc dạy con của mình.
Chia sẻ về chàng trai Tết, MC Thảo Vân cho biết, Tết là một cử chỉ bé khái sáng dạy nên chỉ cần nhìn nét mặt mẹ là con biết mình làm sai. Mặc dù những chuẩn mực, tiêu chuẩn Tết luôn được dạy dỗ từ bé, ít khi khiển mẹ phải nói rằng “
Con à, như thế là sai
” nhưng vẫn có lúc MC Thảo Vân phải nói ngắn gọn và “đau đầu” vì con.
Chính vì vậy, có hiểu được tại sao các bậc phụ huynh không kiềm chế được khi dạy con.
“Mình chưa bao giờ làm gì vượt quá ranh giới kỷ luật và bạo hành vì lúc nào mình vẫn tự kiềm chế được, mặc dù đôi khi có cần nóng giận để mình hiểu tại sao các bậc phụ huynh có thể trong tích tắc đảm bảo kỷ luật thành bạo hành.”
Mình cũng rơi vào trạng thái như vậy. Tất nhiên đôi khi mình cũng phải nói với con như thế này không được. Và khi con làm không được hình thức lớn nhất có lẽ mình quát con. Tuy nhiên, chủ yếu mình nói chuyện và bày tỏ sự buồn bã thôi. Mình nghĩ điều quan trọng nhất là chúng ta phải rất tỉnh táo, luôn biết kiểm soát, đừng để bản thân vượt quá giới hạn”,
MC Thảo Vân tâm sự.
Có những lúc MC Thảo Vân phải nói nóng, đầu đầu với Tết nhưng cô chưa vượt quá ranh giới kỷ luật và bạo hành vì kiềm chế bản thân.
Chia sẻ thêm, MC Thảo Vân cho biết, mỗi người có một giới hạn khác nhau, vì vậy mỗi cần cân bằng phải đọc và học nhiều để biết như thế nào là tốt nhất cho con.
“Sự yêu thương sẽ mãi mãi cho mình cách đúng nhất để đối xử với con, không phải những ông bố, bà mẹ đánh con là không yêu con, nhưng mình nghĩ đôi khi cách yêu của họ không đúng, vì thế trở thành bạo hành. Đánh con vì quá thương con, đó là một sai lầm vì chúng ta yêu và phát con cũng phải đúng cách.
Mỗi người cần phải hiểu con mình để xác định ranh giới phát đến đâu là đủ. Mỗi đứa trẻ có tính cách, sự giáo dục, môi trường khác nhau vì chỉ khi yêu thương con, hiểu con mình biết rằng nên đứng lại ở đâu là vừa đủ. Khi đã xác định điều đó rồi, mình nghĩ chúng ta sẽ hạn chế nhiều trường hợp kỷ luật quá mức trở thành bạo hành”,
MC Thảo Vân cho hay.
Quan niệm “Thương cho roi cho vọt” có đúng?
Với vai trò là một diễn giả, tại buổi tọa đàm bàn luận về việc kỷ luật trẻ bằng đòn roi được bố mẹ áp dụng dạy con, chuyên gia giáo dục quốc tế Steven Foster dành câu hỏi cho các bậc bố mẹ, nếu việc trừng phạt, đương vào mong con có hiểu quả tại sao, bố mẹ phải làm thêm nhiều lần nữa?
Ông Steven cho rằng, việc đòn hay hết quen thuộc của bố mẹ với mục đích để con làm điều đúng đắn, tuân theo nguyên tắc của bố mẹ nhưng sự thực trẻ chỉ là làm theo để không muốn bị phạt và học cách tinh ranh hơn, để không bị đánh nữa. Việc “bạo hành về thể xác” này khiến con không thể học kỷ luật đúng mà bố mẹ mong muốn, nó chỉ hiểu quả tắc thị, khiến trẻ sợ hãi phải làm.
Chính vì vậy, bố mẹ muốn con làm điều đúng đắn ngay cả khi không có sự giám sát cần một số kỷ năng nhất định và dài hạn. Bố mẹ phải dành nhiều thời gian để dạy.
Việc trừng phạt và phần thưởng không có hiểu quả. Công cụ trẻ học được là sự hợp tác, giao tiếp, động góp để con thấy mình có vị trí quan trọng trong gia đình, thấy sự đóng góp của mình.
Ông Steven Foster.
Đồng quan điểm, chuyên gia giáo dục Nguyễn Bảo Trọng – Giám đốc học thuật Trường MNQT Sakura Montessori chia sẻ thêm về sai lầm của cha mẹ trong việc dạy con:
“Sáu năm đầu đời của trẻ được xem như nền tảng, tạo dựng nền móng cho cấu trúc vững chắc sau này của một đứa trẻ. Trẻ cần phát triển cảm giác tin tưởng bản thân, tin tưởng người khác và tin tưởng thế giới xung quanh.
Tuy nhiên, người lớn thường có xu hướng kiểm soát thái quá, khi không có khả năng nâng điều chỉnh trẻ thường làm trẻ cảm thấy xấu hổ về hành vi của chúng, khiến chúng có xu hướng nghi ngờ bản thân. Mỗi người thường xét nét về những lỗi sai của trẻ theo cách tiêu cực và làm thay cho trẻ nhưng khi chúng có thể làm được.
Còn với chuyên gia Hoàng Anh Đức- Giám đốc học thuật trường PTLCQT Gateway cho rằng,
“Giáo dục” là một quá trình và “dạy” là một thao tác. Bố mẹ thường nóng nảy, muốn quá trình “giáo dục” diễn ra nhanh gọn như thao tác “dạy” nên có những hành vi thực ép trẻ thay đổi nhanh hơn, khiến trẻ không được kỹ vĩnh như mong đợi. Thế nhưng, điều quan trọng bố mẹ nên làm là trở thành người bạn và đồng hành cùng trẻ.
Chuyên gia Hoàng Anh Đức.
Mỗi khi nóng giận đánh con, cha mẹ hãy nhớ đến bàn tay của mình trong ánh mắt con
Cũng trong buổi tọa đàm,
“Đâu là ranh giới của kỷ luật và bạo hành? Làm thế nào để kỷ luật tích cực trẻ?”
là vấn đề mà nhiều bậc bố mẹ quan tâm, giải đáp về vấn đề này, ông Đặng Hoa Nam – Cục trưởng Cục trẻ em cho biết, bố mẹ cần kiên nhẫn kỷ luật tích cực trẻ, không nên nóng vội. Trẻ em không phải là người lớn thu nhỉ. Trẻ em tâm lý trưởng thành theo lứa tuổi, vì vậy, cha mẹ hãy coi con là đối tác, con có lòng tự trọng và hãy kích thích sự tồn tại của con, để đảm bảo sự thỏa thuận.
“Nguyên nhân dẫn đến trừng phạt ở trẻ đến từ cảm giác tự dưng của người lớn không kìm nén được. Bên cạnh đó, cha mẹ không có kinh nghiệm dạy con và chưa được ai hướng dẫn xử lý lý mỗi một tình huống như thế nào. Đặc biệt, cha mẹ không rất kinh nghiệm từ những lần trước đó và không kiềm chế được trong từng nóng giận.
Trẻ con là người luôn chịu tất cả các cảm giác này từ kinh nghiệm cha mẹ, vì trẻ con không có sức kháng cự, phụ thuộc vào bố mẹ, non nớt không biết tự bảo vệ.
Tôi nhớ mãi câu chuyện của một cô bé vẽ hình bàn tay trong một diễn đàn trẻ em. Cô bé nói đó là bàn tay mẹ nếu cầm cho em ăn, lấy thức ăn khi em ốm, xoa lưng đưa em vào giấc ngủ; nhưng bàn tay đó nhiều lần đã đánh và tát em. Chính bởi vậy, mỗi khi nóng giận, cha mẹ hãy nhớ đến bàn tay của mình trong suy nghĩ của trẻ em. Mỗi người hãy lắng nghe con, coi con là người có thể chia sẻ, tâm sự được
”, ông Đặng Hoa Nam cho biết.
Ông Đặng Hoa Nam cho biết, bố mẹ hãy coi con như đối tác để đảm bảo sự thỏa thuận trong dạy con.
Ông Đặng Hoa Nam cũng nhấn mạnh, bố mẹ hãy tạo luật chơi và cùng tuân thủ luật chơi với con, coi con như đối tác để đảm bảo sự thỏa thuận. Đôi khi, bố mẹ hãy áp dụng biện pháp thứ sai, để con được thứ sai trong giới hạn an toàn xem thì con như thế nào. Điều đặc biệt, muốn kỷ luật tích cực ở trẻ, bố mẹ phải kiên trì, làm đi làm lại và phát triển những bài học sau tốt hơn bài học trước.
