Quả sầu riêng không chỉ là loại trái cây thơm ngon mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Khám phá những công dụng tuyệt vời của quả sầu riêng để tận hưởng cuộc sống tốt đẹp hơn.
Gs.Ts. Đỗ Tất Lợi trong cuốn sách Cây thuốc và vị thuốc Việt Nam đã mô tả cây sầu có tên khoa học là Drancontomelum duperreanum Pierre, thuộc họ Đào lộn hột (Amacardiaceae).
Đông y cho rằng quả sầu lục xanh có vị chua hơi chất, khi quả chín có vị chua, ngọt, tính mát, có công năng kiện vị sinh tán, tiêu thực chỉ khát, chỉ ho, tiêu đờm, sử dụng trị nhiều bệnh chứng như nhiệt miệng khô khát, ngứa cổ, đau hỏng, nôn do thai nghén, say rượu, nổi mẩn, sưng, lở ngứa…
1. Trị nhiệt miệng, hão khát, ngứa cổ, đau hỏng
Lấy quả sầu chín dầm đường hoặc muối ăn ngay trong ngày. Hoặc lấy từ 4 – 6g cùi quả sầu khô đem sắc với 2 bát nước còn nữa bát, uống sau bữa ăn sáng. Hoặc 8g cùi quả sầu khô hãm với nước sôi uống trong ngày. Dùng trong một tuần liền.
2. Trị nôn nghén cho phụ nữ mang thai
Lấy quả sầu nếu cảnh với cá diếc hay thịt vịt ăn cùng chỗ lạnh. Hoặc dùng quả sầu xanh ngâm đường uống cũng giúp giảm nôn nghén, tuy nhiên không nên uống nhiều vì có thể gây tăng đường huyết cho bà bầu.
3. Chữa ho: Có nhiều cách dùng quả sầu chữa ho như sau:
Cùi quả sầu tươi 15g, ngâm với ít muối, ngày ngâm 3 – 5 lần, tốt nhất nên ngâm vào buổi sáng và tối trước khi đi ngủ.
Hoặc cùi sầu tươi 25g sắc với 250ml nước còn lại 100ml, chia làm 2 lần uống, khi uống cho thêm đường. Uống trong 3 ngày.
Hoặc lấy hoa, quả sầu sắc với 300ml nước còn lại 100ml, chia ra 2 – 3 lần uống trong ngày.
Chữa ho cho trẻ em: Lấy hoa sầu hấp cùng mật ong cho trẻ uống ngày vài lần sẽ hiệu nghiệm.
4. Tăng cường tiêu hóa
Lấy sầu hấp với đường làm nước giải khát uống trong ngày. Hoặc sử dụng quả sầu tươi nếu canh chua ăn ngay.
5. Chữa say rượu
Dùng 4 – 6g cùi quả sầu khô sắc lấy nước uống hoặc hãm với nước sôi mà uống. Hoặc dùng nước sầu ngâm đường và gừng để uống rất có hiệu quả.
6. Trị mụn nhọt, lở ngứa
Dùng lá sầu tươi đun nước tắm rửa hoặc lá sầu rừng, giúp giảm ngứa, diệt nấm, bớt bẩn bằng băng gạc sạch.
Món ăn với quả sầu có tác dụng thanh nhiệt giải khát
Nước canh rau muống, rau đền dằm sầu là món ăn khoái khẩu vào những ngày hè nóng nực, có vị thắm, chua dịu mát của sầu và tác dụng thanh nhiệt giải khát và kích thích tiêu hóa.
Mùa hè quả sầu tươi thường được sử dụng nếu canh chua với thịt nạc xào, canh sườn chua, canh thịt bờ, canh cá. Hoặc dùng om với thịt vịt vừa ngon miệng vừa giải độc, thanh nhiệt.
Bạn có thể giữ đông lạnh quả sầu xanh để dùng quanh năm với các món canh nếu chua trong mùa đông tạo vị thanh, giảm nóng trong rất hiệu quả.
Quả sầu dằm với gừng, đường, để có thể ăn ngon miệng hơn, đồng thời có tác dụng tiêu thực.
Quả sầu chín ăn ngay với chất muối để nhất như một món quà vặt hấp dẫn của các cô bé nhưng lại có tác dụng giải khát rất tuyệt vời.
Nước sầu ngâm để thêm chất gừng, và viên đá sẽ là để uống thẩm mát giải nhiệt cho mùa hè oi bức.
Đồ sầu, mứt sầu đặc biệt ngon như một đặc sản khổ quê của đất Hà thành.
Những người không nên ăn quả sầu và uống nước sầu
Quả sầu tươi thường có vị chua, nhật là khi còn xanh nên như những người mắc bệnh viêm loét da nên tránh dùng quả sầu tươi hoặc các đồ uống, món ăn có nhiều sầu. Bạn cũng không nên ăn sầu khi đang đói vì sẽ làm bạn cồn cào trong bụng và hại dạ dày.
Ngoài ra, trẻ dưới 12 tháng tuổi cũng nên hạn chế sử dụng quả sầu vì hệ tiêu hóa của trẻ rất nhạy cảm, dễ bị tác động bởi tính axit trong sầu.
Mùa hè chúng ta thường ngâm sầu làm nước giải khát. Tuy nhiên sầu được ngâm với rất nhiều đường nên nên cũng không tốt cho sức khỏe vì có thể gây tăng đường huyết dẫn tới nguy cơ mắc các bệnh tiểu đường, béo phì, tim mạch…
Lựa chọn, bảo quản và chế biến quả sầu
Nên chọn loại quả bánh tét vừa già tới, màu xanh thẫm, cùi dày, vị hăng san. Không nên chọn những quả bầm dập, quả sầu non (quả xanh mướt, hạt mềm) hay quả quá già (hạt to, thịt sầu mềm, chỉ gần gốc quả vẫn còn gần đến hái).
Để dự trữ sầu ăn quanh năm, bạn cần bảo quản sầu trong ngăn đá tủ lạnh. Chọn những quả sầu bánh tét, rừ, gọt vỏ và rửa sạch, để ráo nước rồi chia sầu ra làm nhiều túi nhỏ vừa với một lần nhất, để vào ngăn đá tủ lạnh có thể sử dụng hàng năm.
Nếu bạn ngâm sầu làm nước sầu, sau khi chọn được những quả tốt nhất, lấy dao bổ quả sầu tách cùi và hạt ra rồi cho vào ngâm với nước vôi trong hoặc nước pha phèn chua. Ngâm vừa đủ để tùy sắp bữa ăn xong vẫn giữ được hương vị thanh và chua. Vắt ra rửa qua nước sạch, để khô ráo rồi đổ vào lọ. Cứ mỗi một lớp sầu lại rắc lên một lớp muối hoặc lớp đường ngâm rồi đậy kín nắp lại. Sau khoảng nửa tháng là có thể đem ra dùng.
