Người Hà Nội thân thương với những hàng cây xanh mát, tâm hồn thấm đẫm những kỷ niệm ngọt ngào về mùa hè.
Sau cơn bão lớn, người Hà Nội tỏa ra đường bắt chấp giò mùa để chào tâm biệt những hàng cây.
Nhớ phố tham nghiêm rợp bóng cây
Tiếng ve ru những trưa hè
(
Nhớ về Hà Nội
– nhạc sỹ Hoàng Hiệp)
Người Hà Nội lớn lên với những bóng cây xanh mát. Đây không phải nhận định cản nhận, vì các nghệ sỹ đã đưa “văn hóa cây xanh” vào trong thi ca từ lâu rồi. Từ đồi ông bà, cha mẹ ta, ít nhất một người lớn lên đã thấy trong sân vườn, đầy ngỡ một cái cây trồng từ thủa nào rợp bóng mát.
Tôi lớn lên khi Hà Nội đã đổ thị hóa. Lứa trẻ cuối 8X, đầu 9X vẫn may mắn vì còn được nhìn thấy biệt bao nhiêu cây xanh cũng mình lớn lên. Vườn nhà tôi có man nào là cây dổi, cây đu đủ, cây hồng xiêm, cây gốc mộc dãi. Tuổi thơ của mấy đứa trẻ con học cấp 1 là được sang nhà hàng xóm hái trộm táo xanh chua loét mà vẫn thích chị cứ đùa khanh khách, hay đến nhà ông bà nội chỉ vì cây roi mới ra quả non hấp dẫn vô cùng. Tôi vẫn còn nhớ những trưa hè, đỉnh đồn không chưa vẫn trải sang nhà bà hớt xin mấy quả khế chua chấm muối. Vừa mắt khế nhìn mà vẫn ẩn sạch không còn hết.
Hà Nội. Nơi nào có hồ, nơi ấy có cây. Mà hễ có cây thì “mộc” lên quán trà đã.
Cây si, cây đà, cây đê bông mắt rưới còn là nơi hẹn hò của nhiều nam thanh nữ tú…
Tuổi đồi mười, ai chẳng một lần mong đợi ngồi đằng sau xe người yêu chở đi chảy giữa 2 hàng cây phồn Phan Đình Phùng. Những mùa Hè ve kêu râm ran, mùa Thu lá vàng thấm mùi hoa sữa và quả chín rụng đầy ven đường. Tiến lên phố Hoàng Diệu là hàng hoa ban tím dịu dàng, nở nục lòng thiêu nhi mời đón Xuân về. Ai yêu mùa Xuân, không thể quên cây hoa sữa trắng phớ Quán Thành, góc đường hương lên lãng mạn Bắc. Mùa Đổ đi dọc phố cây dừa dãi, ngập lên thấy bầu trời xám xịt và đập vào mắt là cây bàng lá thay lá, đang vội chuyển từ vàng sang đỏ.
Người Tây Hồ có những vườn đào, vườn quất đã đi vào văn hóa Hà Nội mới dịp Tết đến Xuân về. Người Hoàn Kiếm lại tự hào về những cây cổ thụ rợp bóng bên đền Ngọc Sơn, Tháp Rùa. Hiếm khi gặp được những cây liễu rủ mắt xanh lục đầy chất thơ như ở Hà Nội.
Tiến về những con phố đổ thì hóa dọc đường quận lộ, thi thoảng ta lại bắt gặp những cây gạo, cây hoa sữa phải đến mấy chức năm tuổi, đến mùa là ra hoa.
Phố Phương Mai, đầu phố có cây hoa gạo cổ thụ vườn thưởng lẩn trốn ngại nghề. Phố Nguyễn Du dọc đường trồng toàn hoa sữa, ai nhạy mưa hắt hương gần ngẩn ngơ. Người dân thường chỉ đưa đường khi được hỏi: ”
Đi đến cây hoa bàng lắng thứ 2, rẽ phải thấy khu nhà có cây dâu da xoan
“…
Có câu nói: ”
Hà Nội không vội gì được đàn
“. Ấy có thể là vì dưới những bóng cây mắt lạnh, thấm ngát, có ai muốn đi nhanh. Chậm chậm chút thôi cho cái nắng tay thêm chắc, cho cái ôm thêm lâu.
Người Hà Nội tự hào về màu xanh của thành phố, vậy mà phải đau lòng quặn thắt khi thấy hàng nghìn cây xanh đổ rạp trong cơn bão lớn hơn 30 năm mới gặp. Những cây cổ thụ cao tới 4 tầng nhà, thân cây phải đếm 3 người ôm cùng không chống chịu được với cơn gió giật mạnh của thiên nhiên. Thật đáng tiếc thay, nhưng minh chứng lịch sử sống sót qua mùa bom bão đã lại bị phá hủy bởi thiên tai.
Sẽ không còn cây hoa sữa tràn muối mộng vùn trờ trời mù Xuân ở Lạng Bắc. Sẽ không còn cây si già toả bóng nưa phố Nhà Thờ thêm trầm. Buổi sáng sau cơn bão, người Hà Nội tỏa ra đường bắt chấp giò mùa để chào tâm biệt những hàng cây.
Cây si toả bóng phố Nhà Thờ đổ gục sau bão Yagi tối ngày 7/9. Ảnh: Trịnh Hoàng Vân.
Như tôi biết, người Hà Nội còn đây, và những ai yêu Hà Nội, sẽ tiếp tục trồng lên những cây xanh toả bóng. Những hàng cây không chỉ cho bóng mát, mà còn gửi lên ký ức, nói nhắc nhở nhưng trong lòng những người con xa quê, để họ tìm thấy lý do, dù mờ mịt để trở về.
