Giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại trẻ em hiện đang là chủ đề được nhiều bậc phụ huynh quan tâm. Tuy nhiên, làm thế nào để dạy trẻ kỹ năng này ngay cả khi còn nhỏ? Dưới đây là một số gợi ý mà bố mẹ có thể tham khảo để hướng dẫn con biết cách phòng tránh tốt nhất.
Theo quy định của pháp luật, xâm hại trẻ em là bất kỳ hành động nào (hoặc không nhất thiết phải là hành động) có thể gây tổn thương hoặc gây nguy hại cho trẻ.
Trên thực tế, hàng ngày có hàng triệu trẻ em bị xâm hại bởi các hình thức khác nhau. Theo thống kê, có bốn hình thức xâm hại trẻ em bao gồm: xâm hại thể chất, xâm hại tình dục, xâm hại tinh thần và xâm hại sa đọa. Trong đó, vấn đề xâm hại tình dục trẻ em hiện đang được xem là một vấn nạn. Trẻ em có thể bị xâm hại dưới nhiều hình thức khác nhau trong cùng một thời điểm.
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến hành vi này, song có thể kể đến một số nguyên nhân từ phía:
– Phụ huynh, người chăm sóc: Một số cha mẹ thường khá thiếu hiểu biết về việc giáo dục các kỹ năng phòng chống xâm hại trẻ em. Có thể một phần do thiếu hiểu biết về đặc điểm tâm sinh lý trẻ em, thiếu nhận thức về nguy cơ, thiếu sự quan tâm chia sẻ với trẻ em. Từ đó dẫn đến việc các em thiếu hiểu biết về đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi, về kiến thức, kỹ năng phòng tránh việc bị xâm hại. Vì vậy, cha mẹ cần dạy trẻ kỹ năng phòng chống xâm hại càng sớm càng tốt.
– Nhận thức pháp luật của cả biện pháp ngăn ngừa còn hạn chế, khái niệm phòng và tự vệ của nạn nhân còn non nớt. Ngoài ra một số hình thức xử phạt còn chưa đủ sức răn đe tới phạm pháp gây nên tình trạng này.
– Công tác truyền thông, giáo dục chưa thực sự sát sao với các địa bàn địa phương. Tuy vấn còn hạn chế dẫn đến nhận thức, trạch nhiệm, nâng lực bảo vệ chăm sóc trẻ em của các cấp chính quyền, đặc biệt khi việc bảo vệ trẻ em, thực hành quyền trẻ em của cha mẹ, người chăm sóc trẻ còn thiếu.
Việc dạy các kỹ năng phòng chống xâm hại cho trẻ em cần được giáo dục từ sớm, đặc biệt là trẻ từ 4 tuổi trở lên. Bởi theo nhiều nghiên cứu thì 4 tuổi là độ tuổi mà trẻ dễ bị tổn thương nhất. Để giảm thiểu tối đa tình trạng này, bố mẹ nên dạy trẻ phòng chống xâm hại với các kỹ năng cơ bản dưới đây.
Một trong các kỹ năng phòng chống xâm hại trẻ em quan trọng mà bố mẹ nên dạy cho trẻ đó là kiến thức về giới tính và các bộ phận nhạy cảm trên cơ thể như: ngực, mông, vùng kín. Cha mẹ cần dạy bếp nhẫn thức rằng các bộ phận nhạy cảm trên cơ thể là của riêng các em và không được cho phép cho người lạ chạm vào vùng nhạy cảm đó. Thực tế, đã có rất nhiều trường hợp bé không thể tự nhận thức được sự nghiêm trọng của vấn đề do thiếu hiểu biết.
Các vị trí nhạy cảm trên cơ thể của bé
Bên cạnh đó, hãy hướng dẫn trẻ cách phản ứng lại hoặc hành động tự chối nếu có người cố tình chạm vào hoặc hành động tới trẻ. Đồng thời, bố mẹ cũng nhắc nhở con không nên tự ý động chạm vào vùng nhạy cảm của người khác vì điều đó là hành động thiếu lịch sự và không đúng.
Có rất nhiều trường hợp, kể xấu thường để dạy con với rất nhiều lý do, khiến tâm lý trẻ bỗng hoảng loạn và lựa chọn cách giữ im lặng về tội ác đó. Chính vì thế, bố mẹ nên dành nhiều thời gian tâm sự, hỏi han về một ngày của con đã có những hoạt động nào. Điều này sẽ giúp con có thói quen kể chuyện cũng như tạo niềm tin cho bé. Không những vậy, bố mẹ cũng cần phải lưu ý rằng bố mẹ luôn bên cạnh và bảo vệ con, không nên sợ hãi nếu như có kẻ xấu tới đe dọa.
Khi nhắc tới các kỹ năng phòng chống xâm hại trẻ em, không nên bỏ qua việc giữ khoảng cách với người lạ. Nếu có người lạ cố tình có hành động chạm vào trẻ bằng những hành động trái phép, hãy dạy con cách quay lại chỗ an toàn, nói to lên để mọi người biết.
Giữ khoảng cách tối thiểu 2 mét với đối phương
Trong trường hợp không thể tìm được chỗ đồng người, bắt buộc phải nói chuyện thì trẻ nên đứng cách xa từ 2 – 2.5 mét. Bởi việc giữ khoảng cách tiếp xúc gần để thực hiện các hành vi như: bắt cóc, đánh ngất hay bạo hành,… Ba mẹ cũng nên thực hành cùng bé để bé xác định khoảng cách an toàn sẽ như thế nào. Nhằm giúp con biết cách áp dụng trong các tình huống thực tế có thể gặp phải.
Khi bé đã bước vào thang máy mà có người lạ bước cùng vào, trong trường hợp này hãy dạy bé cách tìm cửa để không phải đi cùng với họ. Tốt nhất là giữ vị trí gần một móc nào đó và xin phép bước ra khỏi thang máy để đi chuyển sau.
Cần để trẻ đứng vững với người lạ khi đi thang máy
Trong tình huống nếu người này cố tình kéo dài thời gian và kiên trì giữ bé để đi cùng thang máy. Hãy dạy bé lập lại một cách lịch sự rằng “Bố mẹ cháu đang ở ngoài, cháu cảm thấy lạnh” và tiếp tục bước ra khỏi thang máy để tránh gặp phải những tình huống xấu xảy ra.
Nhắc nhở con không nên cho người lạ vào nhà nếu ở nhà một mình, cho dù người lạ tự xưng là bạn bè của bố mẹ hay là người thân sửa chữa.
Tuyệt đối không được mở cửa cho người lạ khi ở một mình
Đặc biệt không nên tiết lộ cho người lạ biết bố mẹ hiện có nhà hay không, vì điều này có thể là sự hở cửa cho những kẻ xấu bắt chấp thực hiện hành vi phạm pháp. Nếu người lạ vẫn kiên trì gõ cửa và tìm cách vào nhà thì hãy dạy bé cách liễn hệ với bố mẹ, hàng xóm hoặc người thân bằng điện thoại để nhờ giúp đỡ.
Tiếp tục để giúp bé tránh khỏi hành vi bị xâm hại, ba mẹ nên nhắc nhở bé không được lại gần xe của người lạ.
Khi gặp nguy hiểm hãy chạy ngược chiều với xe của người lạ
Nếu gặp tình huống có một chiếc xe cùng chiều đang tiến lại gần và hút sự chú ý con thì hãy nhanh chóng chạy theo hướng ngược lại với chiếc xe. Điều này sẽ giúp con chủ động về mặt thời gian để gọi người giúp đỡ.
Sẽ không thể tránh khỏi khi gặp phải mối nguy hiểm sắp xảy đến, chính vì vậy, để phòng tránh kỹ xấu lặp lại với cha mẹ nên tự tạo cho gia đình một câu nói “keyword” để sử dụng trong các tình huống đó.
Hãy dạy con điều đầu tiên khi một người lạ tới gần cần hỏi lại: “Bố mẹ cháu tên là gì? Câu hỏi “Keyword” của nhà cháu là gì?” để có thể xác minh đúng danh tính của người mình đang tiếp xúc. Nếu người lạ không trả lời đúng được, tuyệt đối không được bước khỏi khuôn viên trường, mà ngay lập tức tìm tới sự giúp đỡ của các thầy cô trong trường.
Như vậy, việc giáo dục các kỹ năng phòng chống xâm hại trẻ em là điều vô cùng cần thiết, đòi hỏi sự thấu hiểu từ cả gia đình đối với nhu cầu được chăm sóc và bảo vệ an toàn cho bản thân cao hơn.
