Hãy cùng khám phá những mối nguy hại từ thói quen ăn uống hàng ngày và tác động của chúng đến sức khỏe gan.
Nguy cơ bệnh gan từ thói quen ăn uống
Hơn một năm trước, bà Thu Nga (ở Quốc Oai, Hà Nội) đã phát hiện mình bị xơ gan đang tiến triển sang giai đoạn nặng. Khi bác sĩ thông báo kết quả, bà Nga vô cùng sốc vì bản thân không hề hút thuốc, uống rượu và gia đình bà cũng không ai có tiền sử mắc bệnh gan.
Khi bác sĩ hỏi về thói quen ăn uống hàng ngày, bà Nga cho biết, gia đình chủ yếu làm nông nên thường có rất nhiều các loại nông sản, từ các loại hạt, ngũ cốc như gạo, đậu tương, lạc đến các loại rau củ quả tươi như bí đậu, khoai tây, khoai lang, hành, tỏi. Vì thế, cứ sau mỗi đợt thu hoạch, ngoài phần đem đi bán, bà Nga thường bắt lại một phần để ăn dần.
Tuy nhiên, theo lời bà Nga, chính bởi sự tích trữ các loại nông sản lâu ngày trong nhà nên thường xuyên bị mốc, một số loại bị lên men, nhất là trong mùa mưa. Thế nhưng, vì tiếc của nên bà Nga thường “xử lý” lại những nông sản đó. Với các loại hạt bị mốc, bà Nga đem rửa sạch rồi phơi khô. Còn với những thứ bị lên men, bà chỉ cần vặt đầu mầm đi là xong và chế biến như bình thường.
Đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm là việc làm quan trọng trong mùa mưa bão. Ảnh minh họa
Bà Nga cho biết thêm, thói quen này được gia đình bà duy trì từ khi bà còn nhỏ. Chỉ đến khi thấy người gầy gò, xanh xao, ăn uống kém, bà Nga mới đi khám và phát hiện bệnh. Theo các bác sĩ trực tiếp khám cho bà, chính việc thường xuyên ăn các thực phẩm đã bị mốc, lên men có thể là “thủ phạm” gây bệnh và “tàn phá” sức khỏe của bà.
Về vấn đề này, PGS.TS Nguyễn Thị Lâm, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết, với thời tiết thay đổi thất thường, nhiệt độ cao, độ ẩm lớn, nếu không biết cách bảo quản các loại thực phẩm thì nguy cơ bị nấm mốc, mọc mầm là rất cao. Khi thực phẩm đã xuất hiện các dấu hiệu bị mốc hoặc lên men, ngoài việc bị mất đi các chất dinh dưỡng, những thực phẩm này còn bị “biến chất” gây hại cho sức khỏe người dùng.
Chẳng hạn, với các thực phẩm khi bị nhiễm nấm mốc sẽ sinh ra độc tố Aflatoxin. Đây là loại độc tố được phát hiện trên các loại gạo và các loại ngũ cốc. Loại độc tố này sẽ làm giảm khả năng sinh trưởng của gia súc, gia cầm, thậm chí gây ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Tương tự, nếu con người ăn phải, loại độc tố này sẽ làm suy giảm chức năng gan và kéo theo hàng loạt hệ lụy liên quan đến sức khỏe.
Còn đối với những thực phẩm đã bị mốc, đặc biệt là mầm khoai tây, theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên cán bộ Viện Công nghệ sinh học và Công nghệ thực phẩm (ĐH Bách Khoa Hà Nội), trong mầm khoai tây có chứa solanine, thường tập trung ở phần chồi mầm, ngay lập tức để xanh phía ngoài làm cho khoai tây bị đắng. Chất này khi đi vào cơ thể sẽ kích thích tử cung và ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương. Nếu bị trúng độc chất này, người bệnh có biểu hiện đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy, thậm chí hôn mê, suy hô hấp ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Còn theo các bác sĩ tại Bệnh viện K Trung ương, việc ăn uống, sinh hoạt hàng ngày ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe con người, nhất là đối với gan. Nhiều bệnh nhân đến khám mới tá hỏa khi phát hiện bị ung thư mà không hay biết. Trong số đó, nhiều trường hợp hợp xuất phát từ việc nhiễm độc thực phẩm mà các món ăn hàng ngày.
Không ăn thực phẩm bị mốc, mọc mầm
PGS.TS Nguyễn Thị Lâm cho biết, mặc dù năm mốc và một số loại củ, quả lên mầm gây ra nhiều tác hại xấu đối với sức khỏe con người, tuy nhiên, một số người lại có quan niệm chỉ cần rửa sạch hoặc loại bỏ phần mầm là có thể dùng như bình thường. Đây là một quan niệm hoàn toàn sai lầm, bởi lẽ, việc rửa đi phần mốc hay gọt đi phần mầm thực chất chỉ là làm sạch phần bên ngoài chứ không thể loại bỏ các chất độc đã ngấm sâu bên trong thực phẩm.
Thậm chí, nhiều người cho rằng, cứ nấu thực phẩm là các chất độc cũng sẽ bị tiêu diệt (?). Tuy nhiên, một thực tế của Cục Dưỡng phẩm và Thực phẩm Hoa Kỳ cho thấy, khi đun nóng lại đã bị mốc, mặc dù nhiệt độ rất cao nhưng độc tố của chúng vẫn không bị phá hủy và hoàn toàn có khả năng gây hại. Do đó, các chuyên gia khuyến cáo, đối với các thực phẩm bị nhiễm nấm mốc, tốt nhất không nên tiếc rẻ giữ lại ăn mà nên bỏ đi, tránh gây hại cho sức khỏe.
Theo PGS.TS Nguyễn Thị Lâm, để thực phẩm không bị hư hỏng, gây hại đến sức khỏe, việc bảo quản thực phẩm là khâu vô cùng quan trọng. Cụ thể, đối với các loại củ, quả giàu mầm, nhất là khoai tây, khi thu hoạch hoặc mua về, không nên rửa bằng nước và tránh để nơi ẩm thấp; nên để ở nơi khô ráo, thoáng gió có thể sử dụng trong vài tháng. Tương tự, đối với các loại thực phẩm khô (gạo, ngũ cốc, nấm, mực..), để tránh bị ẩm, cần phải khô và đủ trong lọ thủy tinh, hộp kín hoặc buộc nilon kín treo ở những nơi khô ráo, thoáng mát. Nếu lâu ngày không sử dụng đến, có thể đem ra phơi lại dưới ánh nắng mặt trời để phòng ngừa nấm mốc và ôi thiu thực phẩm.
|
Theo các chuyên gia, khi mùa lũ kém kéo dài, việc dự trữ thực phẩm là việc làm cần thiết. Tuy nhiên, cũng nên hạn chế việc tích trữ quá nhiều các loại thực phẩm trong nhà, nhất là trong tủ lạnh để tránh “nuôi” mầm bệnh. Cụ thể, các loại thực phẩm tươi sống không nên để quá lâu trong tủ, rau củ quả tươi chỉ nên để khoảng 1 tuần và với thực phẩm tươi đông lạnh là dưới một tháng. Các loại thực phẩm đông lạnh đều hợp, chỉ bị biến sen nên sử dụng một lần và hạn chế để lâu cất trữ trong tủ lạnh sau khi đã mở nắp sử dụng. |
