Khám phá kỹ thuật trồng đậu Lạt với những mẹo hay để thu hoạch luôn đạt chất lượng tốt nhất.
Đậu hiện nay có rất nhiều loại khác nhau về màu sắc, kích thước và đặc điểm như đậu Đà Lạt, đậu tiềm, đậu sừng trâu,… Ngoài việc được sử dụng để làm gia vị, đậu tư lầu còn được xem như một vị thuốc chữa trị một số bệnh. Không chỉ vậy, đậu còn là cây trang trí nhà cửa thêm đẹp, cách trồng đậu cũng đơn giản nên càng được nhiều người ưa chuộng.
Thời vụ
Ở những nơi có điều kiện khí hậu thuận lợi và thích hợp, đậu có thể được trồng quanh năm, song tập trung vào 3 vụ chính:
– Vụ đậu Thu Đông: Gieo vào tháng 9, thu hoạch từ tháng 1 đến tháng 3 năm sau.
– Vụ đậu Xuân: Gieo vào tháng 11 và tháng 12, thu hoạch từ tháng 2 đến tháng 6 năm sau.
– Vụ đậu Xuân Hè: Gieo vào tháng 2 và tháng 3, thu hoạch từ tháng 4 đến tháng 8, tháng 9.
Điều kiện nhiệt độ
Cây đậu thích hợp với điều kiện nhiệt độ ấm áp, khô ráo. Thích hợp nhất để cho cây phát triển, sinh trưởng là từ 25 – 30 độ C.
Đất trồng
Với cây đậu, loại đất phù hợp nhất phải đảm bảo các yêu tố như:
– Đất có khả năng thoát nước tốt, cần cao độ thoáng xốp. Có thể lựa chọn đất cát pha, đất thịt pha sét, đất phù sa ven sông hay đất canh tác lúa.
– Đất không hoặc ít bị nhiễm phèn, độ pH = 5.5 – 6.5, có hàm lượng chất dinh dưỡng ở mức tương đối.
– Gần nguồn nước tưới
Bạn cần các yếu tố trên, đất chuẩn bị bị trồng đậu yêu cầu đã được luân canh lúa, đậu hay bắp ít nhất 3 năm. Vụ trước vụ đậu không được trồng các loại cây họ cà như cà chua, cà tím hay thêm chí là đậu. Như vậy để phòng ngừa bệnh có trong đất sẽ ảnh hưởng đến cây.
Chuẩn bị hạt giống
Hạt giống cây đậu có thể mua ở các cửa hàng vật tư nông nghiệp. Thông thường, những loại hạt giống được bán đều đã được chọn lọc kỹ lưỡng, khi gieo trồng sẽ có tỷ lệ nảy mầm cao, ít bệnh và năng suất cũng nhiều hơn.
Hoặc một cách khác, nếu trồng số lượng không nhiều, bạn có thể tự tay lấy hạt từ những quả đậu khi mua về sử dụng. Chọn hạt từ những quả chín đều, cảm chắc tay. Nên lấy hạt ở phần giữa quả vì hạt ở đầu khẽ mạnh nhất.
Ngâm ủ hạt giống
Hạt giống được ngâm trong nước sạch, đảm bảo không bị phèn, không nhiễm mặn từ 6 – 8 giờ. Sau đó, vớt ra, tiếp tục ngâm ướt với thuốc trừ nấm Funomyl (tỷ lệ 1g thuốc : 1 lít nước) trong 30 phút. Hạt giống được rửa sạch, để ráo nước rồi gói trong khăn giấy ẩm, cho vào bao nilon, cột kín miệng, ủ ở nhiệt độ từ 27 – 28 độ C.
Sau khoảng 48 giờ, các hạt giống đã bắt đầu nẩy mầm. Không nên để hạt ra rễ quá dài mà chỉ khi hạt nẩy mầm thì đem gieo. Bởi nếu để hạt mọc dài quá thì cây mầm lên sẽ yếu và dễ bị gãy lúc gieo.
Làm đất
Đất cần được làm kỹ, loại bỏ sạch cỏ dại, cày xới sâu 20 – 25 cm, phơi ở trong 10 – 15 ngày. Luống rộng 1m và có thể linh hoạt điều chỉnh ở những vùng đất có địa hình khác nhau. Đồng thời, để đảm bảo độ thoát nước thì nên có rãnh thoát nước rộng 40 cm. Và tốt nhất thì nên dùng màng phủ công nghiệp cho việc trồng đậu.
Gieo hạt
Hạt giống nên gieo vào bầu đất nilon hoặc lá chuối. Đất được chuẩn bị theo tỷ lệ như: Đất mặt tơi xốp (60%), phân chuồng hoại mục (29%), tro trấu (10%), phân lân (0.1 – 1 %), vôi (0.2 – 0.3%). Tất cả trộn đều với nhau và sáng kỹ để loại bỏ rác cặn như cát hay xỉ.
Hạt giống sau khi được gieo vào bầu sẽ rải lên một lớp phân chuồng hoại mục để lấp kín hạt, rồi một ít thuốc Basudin để phòng trừ kiến, sâu và để phòng hoại. Quá trình này nên chú ý chăm sóc, tưới đủ nước, phòng trừ sâu bệnh để cây nhanh nẩy mầm.
Trồng cây
Khoảng 25 – 35 ngày sau khi gieo, cây đậu sẽ có từ 4 – 5 lá thật, lúc này nên chọn những cây không bị nhiễm sâu bệnh, giữ sống tốt, khỏe để mang ra đất trồng.
Tùy thuộc vào giống, đất trồng, khí hậu sẽ quyết định mật độ, khoảng cách trồng. Nếu mật độ cây quá cao sẽ có sự cạnh tranh về phân bón, ánh sáng, sâu bệnh nhiều hơn. Như vậy sẽ ảnh hưởng nhiều đến năng suất gieo trồng.
Tưới nước
Vào mùa nắng cần cung cấp đầy đủ nước cho cây và đảm bảo thoát nước, không ngập úng và vào mùa mưa.
Phương pháp tưới nước tốt nhất, tiết kiệm nhất, giữ ẩm lâu và tăng hiệu quả sử dụng phân bón đỗ là tưới rãnh (tưới thâm). Tuy nhiên, nếu trên ruộng có cây bị bệnh nguyên nhân từ đất thì nên chuyển sang tưới học hoặc tưới phun và hạn chế tối đa lượng nước tưới.
Giai đoạn cây ra hoa, kết trái cần cung cấp đủ nước để ngăn ngừa rụng hoa, rụng trái, cây phát triển kém.
Bón phân thu hoạch
Cách trồng đậu không quá phức tạp, ai cũng có thể trồng được.
Trong quá trình cây sinh trưởng và phát triển, có thể chia ra làm 4 lần bón:
– Lần 1: Sau khi trồng 20 – 25 ngày với số lượng phân bón: 2kg Urê + 1,5kg Kali + 5kg NPK (16-16-8) + 1kg Calcium nitrat.
– Lần 2: Khi đậu bắt đầu có trái đều với số lượng phân bón: 3kg Urê + 2,5kg Kali + 5kg NPK (16-16-8) + 1kg Calcium nitrat.
– Lần 3: Thời điểm bắt đầu thu hoạch trái: 3kg Urê + 2,5kg Kali + 7kg NPK (16-16-8) + 1,5kg Calcium nitrat.
– Lần 4: Khi thu hoạch lựa rộ: 2kg Urê + 2kg Kali + 5kg NPK (16-16-8) + 1,5kg Calcium nitrat.
Đồng thời cũng nên lưu ý, trong thời gian nuôi trái, trái đậu thường bị thiếu canxi. Để hạn chế tình trạng này, cần bón sung phun Clorua Canxi định kỳ 7 – 10 ngày/lần. Và phun thêm phân vi lượng có chứa Bo để đậu đạt độ đồng nhất như trái ít bị sẹo.
Làm giàn
Khi cây phát triển tương đối tốt, nên tiến hành cắt bỏ các cành, lá ở dưới để tạo thông thoáng cho cây đậu phân tán rộng, phân gốc được thông thoáng. Đồng thời cũng giúp hạn chế sâu bệnh, cho năng suất cây cao hơn.
Trong mỗi lần bón phân nên kết hợp làm giàn, vun xới gốc để hạn chế sự phân tán dinh dưỡng của cây đậu.
Làm giàn
Thân cây đậu nhỡ và yếu nên cần làm giàn để giữ cho cây đứng vững, kéo dài thời gian thu hoạch và hạn chế hiện tượng trái bị sâu bệnh cho cây đậu.
Giàn giàn là được làm bằng cây hoặc dây nilon. Mỗi hàng đậu cách 2 thước cây lên ở hai đầu. Dùng dây cùng cóc theo hàng đậu nội với 2 thước cây. Đặt cao từ đầu thì cũng dây tì tới đốt để giữ cây thẳng đứng. Kết hợp mỗi cây đậu nên cắm một cây nhỡ cao chân 1m, buộc vào thân chính để chống đỡ cho cây vì khi đậu mang nhiều trái, gấp gió để đổ ngã.
Phòng trừ sâu hại
Cây đậu thường gặp vấn đề về sâu đục, sâu ăn lá, sâu đít phai hoặc các loại rầy mặt, bọ phấn, bọ đen,… Với những vấn đề này, người trồng có thể luân phiên sử dụng các loại thuốc: Brightin 1.8EC, Actimax 50WG, Thiamax 25WDG, Secure 10EC, Ammate,… với liều lượng theo hướng dẫn.
Tuy nhiên không nên phun thuốc nhiều vào thuốc bảo vệ thực vật mà cần thường xuyên theo dõi, chăm sóc cây tốt để hạn chế cây đậu bị bệnh.
Thu hoạch
Khi trái đậu bắt đầu chuyển màu thì tiến hành thu hoạch. Thu những trái già chuyển màu có vẻ đủ để làm kích thích ra hoa nhiều hơn, tạo năng suất cao hơn cho đợt thu hoạch sau.
Khi thu hoạch, nên ngắt cả cuống trái, tránh làm gãy cành. Thông thường, đậu cho thu hoạch sau thời điểm trồng hoa 35 – 40 ngày. Ở các lứa rộ, cách 1 – 2 ngày thu hoạch 1 lần.
– Đậu đỡ cung cấp khoảng 300% nhu cầu về vitamin C mỗi ngày, nhiều hơn hẳn so với cam. Cứ mỗi 100g đậu sẽ cung cấp 144mg vitamin C. Với lượng vitamin C giúp hạn chế bệnh tim mạch, xơ cứng động mạch và làm giảm lượng cholesterol trong máu.
– Đồng thời, đậu cung cấp thêm các vitamin nhóm B, sắt, canxi, phốt pho.
– Đậu còn chứa tới 1390 mg beta-caroten, đây chính là nguồn cung cấp caroten, diệp hoàng tố, chất chống oxy hóa có khả năng chống cảm mạo, phong hàn.
– Với cây mạnh của đậu giữ kích thước bội bãi tiết chất hoá học, làm giảm bớt đau đớn, sinh ra khoái cảm.
Tuy nhiên, với những người mắc bệnh tim, bệnh não, huyết áp cao, viêm khớp quả mặn tình, bệnh phổi, viêm loét dạ dày mặn tình, những người bị bệnh thực quản không nên ăn nhiều đậu.
Hầu như món ăn nào cũng đều có sự xuất hiện của đậu. Tùy vào loại đậu sử dụng và lượng đậu sẽ tao ra những cao đậu khác nhau. Điều này khiến cho món ăn trở nên đặc biệt, không bị nhàm chán.
Đồng thời, đậu Đà Lạt hay còn gọi đậu ngọt chính là một loại rau, được dùng làm nguyên liệu chính trong các món xào với thịt bò, thịt gà hay thịt heo…; các món súp hay thêm chí dùng ăn như một loại rau sống.
Đậu sừng nhồi thịt heo bằm.
Đậu Đà Lạt nhồi cả ba sa hấp.
Thịt bò xào đậu Đà Lạt.
Chắc chắn bạn sẽ có những món ngon từ đậu với cách trồng đậu đơn giản trên!
