Quả lạc lè là món ăn giàu giá trị dinh dưỡng, tốt cho sức khoẻ và rất được yêu thích trong mùa hè. Hãy cùng tìm hiểu loại trái cây đặc biệt này.
Quả lạc lè hay còn gọi là quả lạc lề, mướp rừng hay mướp Mường, được trồng chủ yếu ở vùng núi Tây Bắc Việt Nam. Hiện nay, lạc lè đã khắp biên giới và được gieo trồng ở nhiều nơi. Loại quả này có hình dáng mảnh mai, nho nhỏ, chứa nhiều dưỡng chất có lợi cho cơ thể nên rất được người tiêu dùng ưa chuộng.
Đặc điểm của quả lạc lè
Khác với quả lạc lề, quả lạc lè có thân tròn trịa, vỏ ngoài có sắc xanh mướt, nhìn sẽ thấy có những nét giống như gang. Quả lạc lè có 2 loại. Một loại quả ngắn chỉ khoảng 10 – 15 cm, thân khá ngọt, mềm. Còn lại là loại lạc lè quả dài, hay còn gọi là mướp rắn bởi hình dáng giống như những con rắn khi buông mình xuống từ giàn cây. Khi trồng, quả dài tuy cho năng suất cao hơn song người dân vẫn ưa chuộng loại lạc lè quả ngắn hơn, chính vì thế mà nó cũng được trồng phổ biến hơn.
Cũng là một loại mướp nên phần ruột của lạc lè cũng có màu trắng, mềm với rất nhiều hạt. Quả non, hạt lạc lè trắng và ngả vàng, cũng khi về già.
Công dụng của lạc lè
Quả lạc lè có vị ngọt thanh, mùi thơm và phần vỏ khá giòn nên rất được các bà nội trợ ưa chuộng trong chế biến món ăn hàng ngày. Hơn nữa, loại quả này còn có tác dụng giải nhiệt nên mùa hè nóng nực rất mát.
Món lạc lè chấm muối vừng được rất nhiều người yêu thích.
Bên cạnh đó, lạc lè còn được biết đến với khá nhiều tác dụng tích cực trong việc điều trị bệnh và cải thiện sức khoẻ con người. Có thể kể đến như:
- – Ngăn chặn ung thư: Nhờ sự có mặt của nhiều chất chống oxy hóa, mà khi dùng quả lạc lè, sẽ tăng cường khả năng miễn dịch, bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do gây ung thư (ung thư phổi, ung thư ruột kết và ung thư khoang miệng);
- – Giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến mạch và bệnh tim vì lạc lè không chứa cholesterol và ngăn chặn nguy cơ hấp thu loại chất này;
- – Cải thiện tiêu hoá: Sử dụng lạc lè tốt cho hệ tiêu hoá là vì có sự kết hợp của chất xơ và chất nhầy trong loại quả này. Nó hỗ trợ giảm bớt sự vướng mắc của thực phẩm qua đường ruột, giúp tái hấp thu nước, ngăn ngừa táo bón và đầy hơi;
- – Ngăn ngừa bệnh tiểu đường: Cùng như hai chất trên nên có thể giúp kiểm soát sự hấp thu đường trong ruột non, điều chỉnh lượng đường trong máu;
- – Có tính nhuận tràng, giúp cải thiện tần số nhu động ruột, giảm táo bón và làm lành vết loét dạ dày. Không như những loại khác, một số chất trong quả lạc lè cũng giúp hữu hiệu hơn trong việc không bị hấp thu vào máu;
- – Làm đẹp: Giúp làm đẹp da, ngăn ngừa mụn trứng cá, một số vitamin giúp trẻ hóa làm da và ngăn chặn sự hình thành của các loại sắc tố làm ảnh hưởng đến màu da. Khi gội đầu bằng nước nấu lạc lè cũng giúp dưỡng tóc, ngăn ngừa da đầu bị khô và ngứa;
- – Hỗ trợ giảm cân: Lạc lè không những giàu dinh dưỡng mà còn rất ít calo, không chứa chất béo bão hòa, nên nếu ăn lạc lè sẽ không lo bị thừa chất, tránh béo phì;
- – Tốt cho mắt: Vitamin A và chất chống oxy hóa flavonoid đều giúp cải thiện thị lực, ngăn chặn các vấn đề như đục thủy tinh thể hoặc bệnh tăng nhãn áp;
- – Làm chắc xương khớp khi quả lạc lè là một nguồn cung cấp đầy đủ vitamin K và folate, và một loại Vitamin B;
- – Giảm bệnh hen suyễn, ho và cảm lạnh;
- – Hỗ trợ quá trình mang thai, làm giảm tình trạng các khuyết tật liên quan đến thần kinh ở trẻ sơ sinh.
Cách trồng lạc lè
Hẳn là với những công dụng của quả lạc lè vừa được đề cập trên đây, bạn sẽ thấy trong vườn nhà có một dàn lạc lè sẽ thật là tiện lợi biết bao. Hãy yên tâm vì đây cũng là một loại quả dễ trồng, dễ chăm bón, trồng một lần mà có thể được ăn nhiều đợt vì cây cho quả liên tục trong năm.
Theo đó, thời gian để trồng cây lạc lè tốt nhất là vào tháng 10. Cây được trồng bằng hạt giống là chính, có thể tìm mua ở các cửa hàng cung cấp hạt giống. Khi bắt đầu trồng, hạt giống sẽ được cắt cạnh như những cành thân để không phạm vào thân hạt, rồi ngâm trong nước ẩm để qua đêm. Sáng hôm sau, lấy hạt ra khăn giấy để ủ ẩm cho đến khi hạt nứt nanh và cho vào khay để ủ.
Đối với dưỡng thể ủ hạt, điều này là hướng dẫn của từng loại để đạt đủ dinh dưỡng cần thiết. Đặt khay ủ ở nơi mát và giữ ẩm hàng ngày bằng cách tưới nước cho đẫm khi cây con được 2 lá sắp đem ra trồng.
Khi trồng cây, nên trồng trong thùng xốp lớn (60x40x40 cm hoặc to hơn một chút). Ở lớp dưới sẽ là 2 – 3 láng phân lân bột, 1 nắm phân NPK rồi rải lên một lớp đất mịn, đặt cây lên trên và lấp đất lại. Cây lạc lè trước khi lên giàn hút khát nhiều nước nên cần trung bình cần 5 lít nước/ 3 ngày.
Đối với cây đã leo giàn, sẽ cần phải bấm ngọn và cắt nhẹ nhàng ở dưới giàn. Điều này có tác dụng giúp cây ra nhiều nhánh con, lan sang nhiều hướng khác nhau. Cho đến khi cây có quả thì tỷ lệ biến lá và tăng liệu lượng phân bón để quả phát triển tốt nhất.
Thu hoạch quả và bổ sung chất cho cây
Quả lạc lè ngon nhất khi còn non đừng khi hái non, cây cũng dễ phát triển hơn. Sau khoảng 2 tháng là đã có thể thu hoạch được lứa đầu tiên.
Để có thể có nhiều quả cho những đợt tiếp theo sau khi thu hoạch 2, 3 đợt nên bón thúc thêm cho cây, do lúc này cây đã có những dấu hiệu chững lại, lá cần và cần bón mới ít mục ra.
